Kırık diş, dişte çatlak veya kırılma anlamına gelir. Diş kırılma sendromu olarak da bilinen bu durum çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilmektedir. Genellikle yaşa, beslenmeye, diş yapısına ve bazı hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkar. Diş kırıkları en sık dişin taç kısmında (görünür kısmında) meydana gelse de kök kısmında da meydana gelebilir. Diş katmanlarının herhangi birini veya tamamını etkileyebilir.
Diş kırılmalarının başlıca nedenleri şunlardır:
- Yaş faktörü: 50 yaş üzerindeki bireylerde diş kırılma riski artar.
- Sert ve katı gıdalar: Şeker, buz, fındık, sert mısır taneleri gibi gıdaların çiğnenmesi veya kabuklarının kırılmaya çalışılması dişlerde kırılmalara neden olabilir.
- Dişleri baskı altına sokan alışkanlıklar: Sakız çiğnemek, buz çiğnemek, diş gıcırdatmak (bruksizm) ve çeneyi sıkmak gibi alışkanlıklar dişlere ekstra baskı uygulayarak kırılma riskini artırır.
- Büyük dolgular ve kök kanal tedavisi: Büyük dolgulu veya kanal tedavisi yapılan dişler kırılabilir.
- Travmalar: Yüksekten düşme, spor kazaları, araba kazaları veya şiddetli darbeler sonucu dişlerde kırılmalar meydana gelebilir.
- Sıcaklık değişiklikleri: Aşırı sıcak yemek yendikten hemen sonra soğuk bir şey yenilip içilmesi dişlerde çatlaklara neden olabilir.
Diş kırığı sendromunda bazı belirtiler ortaya çıkabilmektedir. Bunlar:
- Ağrı: Çiğneme, konuşma, ısırma gibi işlevlerle başlayan ve zamanla artan ağrıdır.
- Hassasiyet: Sıcak veya soğuk yiyeceklerin tüketilmesiyle artan hassasiyet veya uyuşukluk.
- Rahatsızlık: Şekerli yiyecekleri tükettikten sonra artan rahatsızlık.
- Şişlik ve kızarıklık: Diş etlerinin içinde ve çevresinde şişlik veya kızarıklık.
Diş kırığının teşhisi için diş hekimine başvurmak önemlidir. Diş hekimi fizik muayene yaparak kırılan dişi tespit eder ve gerekiyorsa röntgen veya bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme yöntemlerinden faydalanır.
Diş kırıkları farklı tiplere ayrılabilir:
- Çatlak dişler: Diş yüzeyinden diş etine kadar uzanan dikey çatlaklardır.
- Kılcal çatlaklar: Diş minesinde oluşan ince çatlaklardır.
- Dolgu kırıkları: Büyük dolguların çevresinde oluşan kırıklardır.
- Kırık diş: Dişin genellikle iki parçaya ayrılması durumudur.
- Dikey diş kökü kırıkları: Dişin kök kısmında meydana gelen dikey kırıklardır.
Kırık dişlerin tedavisi kırığın tipine ve şiddetine göre değişir. Erken tedavi komplikasyonları önlemeye ve dişi orijinal şekline yakın bir şekilde onarmaya yardımcı olur.